عرفان حقیقی در اسلام

صوفيان و عارفان اين اصطلاحات را طوري به كار مي‌بردند كه هيچ يك از

افراد عادي كه اهل تصوف و عرفان نبودند نمي‌توانستند بفهمند كه منظور

 واقعي گويندگان چيست و تصور مي‌كردند كه آنها خواهان شرابي هستند كه

از آب انگور بدست مي‌آيد و آرزو دارند كه همه عمر را در مي‌فروشي

 بگذرانند و با آهنگ چنگ از دست يك زيبا روي مي‌فروش، شراب بنوشند.

 چون گفته‌هاي مربوط به عشق و مي و معشوق در اشعار عاشقانه‌اي كه

 ايرانيان غزل مي‌خوانند گنجانيده مي‌شد غزل در ادب فارسي داراي اهميت

شد و غزل‌سرائي از هنرهاي شعري اصيل گرديد. صوفيان و عارفان طوري

در سرائيدن غزل استاد شدند كه هيچ يك از علماي ديني، قادر نبودند كه معاني

واقعي اشعار عاشقانه‌ي آنها را بفهمند. جز اينكه خود عارف باشند. صوفيان و

 عارفان تمام چيزهايي را كه از بيم علماي ديني نمي‌توانستند بر زبان بياورند،

 به زبان غزل‌هاي عاشقانه بيان كردند و بعضي از آنها (مثل حافظ) طوري در

 سرودن غزل استادي داشتند كه وقتي غزلي از آنها خوانده مي‌شد حتي صوفيان

 و عرفا هم از آن معاني مختلف استنباط مي‌كردند و هر صوفي و عارف به

اندازه معرفت خود و پيشرفتي كه در تصوف و عرفان كرده باشد چيزي از

آن مي‌فهميد و گاهي شنيدن غزل‌هاي مزبور عارفان بزرگ را از فرط شوق و

 وجد بحال اغماء در مي‌آورد. چون عارفان بزرگ از آن غزل چيزهائي

مي‌فهميدند كه عارفان متوسط و به طريق اولي عرفاي كوچك قادر به فهم آن نبودند.

يكي از عرفاي ايران مرحوم اديب پيشاوري بود كه تا سي سال قبل حيات داشت

و آن مرد كه سنوات آخر عمر را در خانه‌ي يكي از بزرگان تهران مي‌گذرانيد

وقتي اين غزل حافظ را خواند از شدت وجود و هيجان به حال اغماء افتاد:

ماخذ: ملاصدرا-هانري كوربن