از شروط مهم عارف بودن: نیکی به پدر و مادر 

نیکی به پدر و مادر، وظیفه ای اخلاقی است که در واجب بودن  

شکر مُنعم ریشه دارد. انسان فطرتاً شاکر و سپاسگزار کسی است  

که به او نیکی کرده است. سپاسگزاری از پدر و مادر، نشانه و  

گواه سلامت فطرت است و کسی که به پدر و مادر خود نیکی می کند، 

 از فطرت خود پاسداری کرده است. اهمیّت سپاسگزاری از پدر و  

مادر، چنان است که خداوند پس از امر به شکرگزاری از خود،  

شکر پدر و مادر را آورده است:  

وَ وَصَّیْنَا الْإِنْسانَ بِوالِدَیْهِ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ وَهْناً عَلی وَهْنٍ وَ فِصالُهُ فِی  

عامَیْنِ أَنِ اشْکُرْ لِی وَ لِوالِدَیْکَ إِلَیَّ الْمَصِیرُ ؛[لقمان، ۱۴] 

 
 و انسان را درباره پدر و مادرش سفارش کردیم. مادرش  

(به هنگام بارداری) او را با ناتوانی روی ناتوانی حمل کرد 

 و دوران شیرخوارگی او در دو سال پایان می یابد (آری او  

را سفارش کردیم) که شکرگزار من و پدر و مادرت باش که  

بازگشت (همه) به سوی من است. 
 

و همانطور که کسی نمی تواند شکر پروردگار به جای آورد،  

شکرگزاری از پدر و مادر نیز  بسیار دشوار و در حدّ محال  

است. 

از پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله و سلّم ـ روایت شده است:  

لن یجزی ولد عن والده حتی یجده مملوکاً فیشتریه و یعتقه؛ 

[المحجه البیضاء، ج ۳، ص ۴۳۴] 

 
هرگز فرزندی پاداش پدرش را ادا نمی کند، مگر آنکه پدر  

مملوک باشد و فرزند او را بخرد و آزاد سازد. 

و نیز از ایشان روایت شده است: 
 

برّ الوالدین افضل من الصلوه و الصوم و الحج و العمره و 

 الجهاد فی سبیل الله؛[المحجه البیضاء، ج ۳، ص ۴۳۴] 

 
نیکی به پدر و مادر برتر از نماز و روزه و حج و عمره  

و جهاد در راه خداست. 

نیکی به پدر و مادر چنان اهمیتی دارد که حتی پدر و مادری 

 که از نظر عقیده دچار انحراف هستند و یا به فرزند خود ظلم  

کرده اند، باید مورد احترام واقع شوند و فرزند به آنان نیکی کند.

مادر حق ویژه ای دارد و نیکی به او مقدم است. امام صادق 

 ـ علیه السّلام ـ فرمودند: 
 

شخصی نزد پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله و سلّم ـ آمد و 

 پرسید ای پیامبر! به چه کسی نیکی کنم؟ فرمودند: مادرت. 

 پرسید: سپس به چه کسی؟ فرمودند: مادرت. باز پرسید: 

 سپس به چه کسی؟ فرمودند: به مادرت. دوباره پرسید:  

سپس به چه کسی؟ فرمودند: به پدرت.

 در چهار سوره از قرآن کریم دستور به احسان به والدین  

بلافاصله بعد از مسئله توحید قرار گرفته

این همردیف بودن دو مسئله بیانگر این است که قرآن تا چه 

 حدّ براى والدین احترام قائل است:

«لا تعبدون الا اللَّه و بالوالدین احسانا» بقره، ۸۳

جز خداوند یگانه را پرستش نکنید و به پدر و مادر نیکى کنید .

 «و اعبدوا اللَّه و لا تشرکوا به شیئا و بالوالدین احساناً» نساء، ۳۶

خدا را بپرستید و هیچ چیز را همتاى او قرار ندهید و به پدر و 

 مادر نیکى کنید.

 «الاّ تشرکوا به شیئاً وبالوالدین احساناً» انعام، ۱۵۱

اینکه چیزى را شریک خدا قرار ندهید و به پدر و مادر نیکى کنید .

 «و قضى ربک الاّ تعبدوا الاّ ایاه و بالوالدین احساناً اسراء، ۲۳

و پروردگارت فرمان داده جز او را نپرستید و به پدر و مادر  

نیکى کنید .